Voebe de Gruyter
.
Looking through the eyes of the other
In November 2016 Voebe de Gruyter told her visiting gallerist from Amsterdam about a meeting she had with an old sailor who attended an art academy and painted harbours he could not precisely see in his mind. Every time he opened his eyes he saw 99% the sea and vague navigation signs without specific contours of a port.
Voebe de Gruyter received a press text for approval and she saw that the gallerist described her drawing 'An old sailor' before he had seen the work. This brought her to the idea to make a series of drawings in which she will look through the eyes of someone else.
Kennis en visie
De Griekse natuurfilosofen van 500 jaar voor Christus wisten het al. De wereld zit anders in elkaar dan wij
denken. Voor het eerst ontmythologiseerden zij de wereld door de menigvuldigheid van de verschijnselen te
reduceerden tot archè (Grieks voor 'begin'). Of je de elementaire bouwstenen van de dingen nu 'begin' noemt
en oerkrachten bijvoorbeeld als 'haat'/'liefde' ziet, het blijft een veld van oneindig vele mogelijkheden.
Ook twee en een half millennia later zijn we er nog steeds niet uit, maar bij tijd en wijlen is de mens in
zijn denken opmerkelijk fris en creatief. Toen de Amerikaan Paul Feyerabend 'Against Method' ¹ had gepubliceerd
sloeg dat, na aanvankelijk schamper hoongelach, in als een denkbom. Hij dacht, dat als van iedere tien raketten
naar de maan er acht voortijdig weer naar beneden komen of verbranden, kan je je afvragen wat voor wetenschap-
pelijke methode daar aan te pas is gekomen. Feyerabend concludeerde in dit kader met zijn gevleugelde uitspraak
"anything goes"! Iedere methode is als maatstaf bruikbaar om in de praktische wetenschap vooruitgang te boeken.
Voebe de Gruyter maakt beelden op een vergelijkbare anarchistische manier, maar kentheoretische kwesties vormen
bij haar juist een middel en geen doel op zich. Als zij beeldend kijkt scheert zij met haar denken langs weten-
schappelijke kennis en pikt vervolgens op wat van haar gading is. Zo omvat haar werk "Wetend water" ² een zevental
tekeningen, waarin waterdruppels reflecties moleculair opslaan. Door middel van verdamping fragmenteren de
reflectiebeelden en na condensvorming in de wolken komen de beelddeeltjes weer terug in zwembaden, afwaswater,
zweet op handen of bijvoorbeeld in een kopje thee. In een ander werk, in bijvoorbeeld 'Mistwandelingen' (1996)
kan een bezoeker zich aan een houten tafel aanmelden voor een mistwandeling, waarbij de kunstenaar de deelnemers
tijdens de wandeling uitlegt wat zij àchter de mistgrens ziet.
Het gaat Voebe de Gruyter niet om de waarheid te achterhalen, maar veeleer om de beweeglijkheid van het kijken,
zowel in taal als beeld, zichtbaar te maken.
Ⓒ KvG, 2005
Opmerkingen
¹. zie 'Against Method', 1975, Paul Feyerabend (1924-1994), natuurkundige en filosoof
². zie 'Wetend water', 2001, Voebe de Gruyter, uitgave De Kunstbank, Leuven, België
Knowledge and vision
Five-hundred years before Christ, the Greek cosmological thinkers knew it already. The world isn't put together the
way we think it is. They were the first to demythologise the world by reducing the multiplicity of phenomena to archè
(Greek for 'begin'). Once you 'begin' with a list of the elementary building blocks of things and primeval forces such
as love-hate, the possibilities stretch on endlessly. Two-and-a-half millennia later we have still not exhausted the
field, but every now and then man still proves himself remarkably fresh and creative in his thought. When the American
Paul Feyerabend published Against Method, after some initial scornful jeers it hit like an intellectual bombshell. He
thought that if eight out of every ten rockets to the moon come back down prematurely or blow up, you might want ask
what sort of scientific method was being applied there. In this case, Feyerabend concluded, the operational maxim was
'Anything goes!' Any method can be used as a criterion in order to achieve practical scientific progress.
Voebe de Gruyter makes images in a similarly anarchic manner, but for her epistemological questions are a means and not
an end in themselves. Looking about her as a visual artist, in her thinking she skims along scientific knowledge, picking
up what suits her purposes. Thus her work 'Knowing water' comprises seven drawings in which water drops store reflections
molecularly. Through evaporation the images of the reflections fragment, and after condensation in the clouds bits of the
images return again in swimming pools, dishwater, sweat on hands or, for example, in a cup of tea. In other work, for
instance 'Mist Walks' (1996), a visitor could sign up at a wooden table for a stroll in the mist, during which the artist
explains to the participants what she is seeing hidden behind the mist banks.
It is not so much finding the truth that concerns Voebe de Gruyter as making the vitality of looking visible, both in
language and images.
Ⓒ KvG, 2004
Notes
¹. See Against Method, 1975, Paul Feyerabend (1924-1994), physicist and philosopher.
². See Voebe de Gruyter, 2001, Knowing Water, publisher De Kunstbank, Leuven, Belgium.
Knik in het denken en kijken
Voebe de Gruyter is er van overtuigd, dat beelden diep doordringen
in ons bestaan. Beelden zijn voortdurend in beweging en in de meeste
gevallen verplaatsen zij zich onzichtbaar van de ene naar de andere plek.
Curatoren richten een tentoonstelling in en geven aanwijzingen waar
het werk het beste tot zijn recht komt. Dikwijls wijzen zij naar een
schilderij of tekening en ongemerkt wordt dan een gedeelte van de
afbeelding het topje van hun wijsvinger ingetrokken. Hoe meer er naar
gewezen wordt hoe meer het beeld vervaagt. De invloed van de curator
is groot, zou je kunnen concluderen. Anderzijds kan je dat ook van de
kunstenaar zeggen, omdat die zelf deze krachtige beelden produceert.
Het oeuvre van Voebe de Gruyter is te beschrijven als verhalende
conceptuele kunst. Haar werk is daardoor goed te vergelijken met dat van
een kunstenaar als Lily van der Stokker. Beiden vertrouwen allereerst hun
talige ideeën aan het papier toe, zonder dat het idee persé beeldend uitgewerkt
hoeft te worden.
In de loop der tijd zijn zo vele fantastische tekeningen en beelden ontstaan.
Een consequente stijlvastheid heeft De Gruyter niet. Daarin is zij
niet zo geïnteresseerd, want het evocatieve van het idee, uitgedrukt in
tekst en beeld, moet allereerst voor een knik in het denken en kijken zorgen.
Ⓒ KvG, 2005
