CUT magazine about art

for English scroll down




Een Arabische Koran

Bursa, in het uitgestrekte Anatolische deel van Turkije, was in de Middeleeuwen de hoofdstad van het rijk. Er staan nog steeds ontelbare moskeeën en schrijnen van sultans en islamitische heiligen. Ik kwam daar in 1995, voornamelijk om de Grote Moskee te zien, waarvan de binnenmuren bedekt zijn met monumentale kalligrafieën. Ik had toen al een jaar Arabisch gestudeerd, omdat ik van een vertrekkende collega op mijn hogeschool de Islamcursus had overgenomen. Ik wilde de Koran kunnen lezen in de Arabische grondtaal. Dat was ook noodzakelijk; vertalingen van de Koran worden door geen enkele moslim serieus genomen. "Dit is een Arabische koran" zegt het heilige boek over zichzelf, voor alle duidelijkheid. Studeren dus.
Voor Turken, Perzen, Pakistani en andere niet-Arabische volken die grotendeels de Islam hebben omarmd, betekent dit dat zij hun koran dikwijls beter kunnen lezen dan begrijpen. Zoals ik als katholiek jongetje de Latijnse liturgische teksten wel las en zong, maar nauwelijks begreep.

Bij mijn studie van het Arabisch was ik onder de indruk geraakt van de handgeschreven korans. Het werd lange tijd als afkeurenswaardig beschouwd de koran in boekdruk, met gezette letters, te drukken. Zo'n boekdruk-koran zie je nog steeds zelden. Tot diep in de 19de eeuw werd de tekst met de hand geschreven. Voor de elite groot formaat korans, in een statig sierschrift, en voor de gewone man een stortvloed van kleine boekjes, in een minuscuul maar goed leesbaar naskhi, het eenvoudigste schrift. Tenslotte gaf men de weerstand tegen gedrukte korans -gedeeltelijk- op. Ze werden steeds meer gedrukt, maar dan wel van een met handschrift bedekte lithografische plaat, zodat het aanzicht van een handgeschreven boek bewaard bleef. Dat soort korans ging ik verzamelen. Ik kocht ze eerst bij Islamitische boekhandels in Amsterdam en Parijs, en toen ik naar de Islamitische landen rond de Middellandse Zee ging reizen, kocht ik ze daar. Dat leverde nooit enig probleem op, hoewel ik ontwijfelbaar een christen, d.w.z. een autochtone Westerling, was. Een doodenkele keer informeerde een boekhandelaar of ik wel moslim was. Dan diende je te antwoorden dat je "fï tarïq", "onderweg" was. Daarmee was de zaak afgewikkeld en de koop gesloten.

Maar in Bursa, nog steeds een beetje de religieuze hoofdstad, liep het anders. Ik was een boekhandel ingedoken en had de ene na de andere fraaie koran uit de schappen getrokken. Tenslotte bepaalde ik mijn keus en meldde mij daarmee bij de boekverkoper. Die keek naar het boek en toen naar mij en ging daarna in conclaaf met de andere in de zaak aanwezige mannen (natuurlijk). Niemand sprak iets anders dan Turks en ik sprak geen woord Turks, dus het was onduidelijk wat er speelde, maar duidelijk dat we er zo niet uit zouden komen. Op dat moment verscheen er door goddelijk ingrijpen in het straatbeeld een kleine oude man met een gebreid kalotje op. Iemand snelde naar de deur en trok hem aan de arm naar binnen. Nadat hij een korte inleiding in de problematiek had gekregen, rechtte hij de rug en zei tegen mij in keurig Duits: "Können Sie das lesen denn?" Hij was blijkbaar gastarbeider geweest. Hij vroeg niet of ik moslim was, maar of ik de koran kon lezen. Ik antwoordde dat ik dat wel kon. Hij nam "mijn" koran over, sloeg hem op een willekeurige plaats in het midden open en hield hem mij voor.
Nu zijn de soera's, de hoofdstukken van de Koran op lengte geordend, van lang naar kort. Daarom start het onderwijs op de koranschooltjes voor kinderen ook altijd achteraan, waar de kortste soera's staan. Ik deed iets wat voor iedereen in de winkel volkomen begrijpelijk was. Ik bladerde meteen door naar het eind van de koran. En daar las ik, in zo mooi mogelijk Arabisch, de geliefde soerat al-ichlãs (De Toewijding).

Qul huwa llahu ahad...

"Zeg: Hij, God, is één
God eeuwigdurend
Noch heeft, noch is hij voortgebracht
En geen is aan Hem gelijkwaardig"

Instemmend gemompel en schouderklopjes waren mijn loon. De koran mocht ik kopen. Van de prijs ging natuurlijk niets af.

Ik heb nu nog vierentwintig korans, en een paar mooie handgeschreven losse bladen. En ik heb het vertrouwen van die brave mannen in Bursa. God verhoede dat de extremisten erachter komen.

Yvo Smit





An Arabic Koran

Situated in the vast Anatolian mainland of Turkey, Bursa was in the Middle Ages the capital of the empire. The city still boasts countless mosques and shrines of sultans and Islamic saints. I arrived there in 1995, mainly to see the Great Mosque, of which the inner walls are covered with monumental calligraphies. At that time I studied already Arabic for a year, since I took over a course on Islam from a colleague who left our college. I wanted to be able to read the Koran in its original Arabic language. This felt as a necessity as well; no single Muslim will take a translation seriously. 'This is an Arabic Koran' the holy book states about itself, just to leave no doubt. Hence, time to study.
For Turks, Persians, Pakistani and other non-Arabic people who for the largest part embraced the Islam, this means that they can often better read their Koran than understand it. It is like myself, as a young catholic boy reading and singing Latin liturgical texts, without really understanding them.

During my studies in Arabic the handwritten Korans made a strong impression on me. For quite a long period in Islamic history having the Koran printed in letterpress was considered reprehensible. Such a typeset letterpress Koran is still a rarity. Until deep in the 19th century the texts were written, i.e. for the elite king size Korans in dignified calligraphy, for the ordinary man a torrent of tiny books written in minuscule but very readable naskhi, the easiest script to read.
Eventually the resilience against the printed Korans was given up, for a part at least. More and more books appeared in print, but even then from a lithographic plate with reproduced handwritten texts, in order to preserve the look of a truly handwritten script. This kind of Korans I started to collect. At first I bought them at Islamic bookshops in Amsterdam and Paris, and then when I travelled to Islamic countries surrounding the Mediterranean Sea I started to buy them there. This never caused any problem, although I was without any doubt recognized as a "Christian", that is to say an indigenous Westerner. Just one or two times a bookseller inquired about whether I was a Muslim or not. In such cases one needed to answer that one was "fï tarïq"; "in transit". With this comment the matter was settled and the bargain struck.

In Bursa however, nowadays still the religious capital more or less, things went differently. I had jumped in a bookshop where I grasped handsome Korans from the shelves, one after the other. In the end I made my final choice and presented myself at the bookseller. He examined the book and then me. Then he started a consultation of the other men (of course) gathering in the shop. No one spoke anything but Turkish, of which apparently I did not speak one word. Although definitely it was unclear what was going on, it was evident that an easy solution was not nearby. At that moment, due to divine intervention, a little old man with a knitted taqiyah on the head turned up in the street scene. One of the men hurried to the door and pulled him inside at his arm. After he got a short introduction on the issues at stake he straightened his back and asked me in proper German: 'Können Sie das lesen denn?' Apparently he had been a migrant worker. He did not ask whether I was a Muslim, instead he asked if I could read the Koran. I answered that I could indeed. He reached out for so to speak my Koran, opened it just somewhere in the middle and presented it to me.
As one may know the Suras, the chapters in the Koran are arranged in length from long to short. That is why teaching at Koran schools for Islamic children always starts at the back, where the shortest Suras are found. I did something that made complete sense for everyone in the bookshop. I paged directly to the end of the Koran. And there I read out loud, in Arabic as beautifully as I could, the beloved "surat al-ichlãs'" (The Devotion).

Qul huwa llahu ahad...

‘Say: He is God, One,
God, the Everlasting Refuge,
Who has not begotten, and has not been begotten,
And equal to Him is not any one.‘

Approving mumbles and patting on the shoulder were my rewards. I was allowed to buy the Koran. Bargaining the price was no option, of course. Nowadays I still have twenty-four Korans and a few splendid handwritten loose leafs of paper. And I have the trust of those good men in Bursa. God forbid that the extremists will find out.

Yvo Smit